Kiedy ponad dziesięć lat temu przystępowaliśmy do pracy nad książką poświęconą biskupom płockim przyświecały nam dwa cele. Po pierwsze brak było w polskiej historiografii pełnej i opartej na najnowszych badaniach – o których będzie jeszcze mowa – monografii poświęconej pasterzom Kościoła płockiego. Wiele innych diecezji już wtedy posiadało takie monografie, więc trudno było się dziwić, że w kręgu duchownych i osób świeckich pasjonujących się dziejami płockiej diecezji coraz częściej wyrażano zapotrzebowanie na opublikowanie pocztu płockich biskupów, napisanego w miarę przystępnym językiem, który mógłby trafić do szerokiego kręgu odbiorców. Drugi cel powstania tej pracy związany był z przygotowaniami do zbliżającego się powoli jubileuszu 950-lecia diecezji płockiej. Co prawda w roku ukazania się pierwszego wydania pracy poświęconej episkopatowi płockiemu przypadało dopiero 940-lecie diecezji, ale już wtedy postanowiliśmy ją opublikować, wiedząc, że w najbliższych latach będą prowadzone prace nad przygotowaniem innych tego rodzaju publikacji, których celem ma być ukazanie bogatej historii Kościoła płockiego w kontekście przypadającego w 2025 r. jubileuszu. Jak się okazało wydana w 2015 r. praca spotkała się z szerokim przyjęciem nie tylko wśród płockich diecezjan, do których w pierwszym rzędzie była adresowana, ale również w środowisku naukowców. Ci drudzy wskazywali zarówno na jej pozytywne strony, jak również pewne nieścisłości i błędy, które uszły uwadze zarówno autorów, jak też recenzentów wydawniczych oraz korektorów. W obecnym wydaniu staraliśmy się te błędy usunąć.
Prawie dziesięć lat jakie upłynęło od prac nad pierwszym wydaniem tej książki to jednak sporo czasu w życiu Kościoła lokalnego, który ciągle funkcjonuje zarówno w przestrzeni historycznej, jak i w krwioobiegu Kościoła powszechnego, stanowiąc jego żywą tkankę jako Kościół partykularny. Stąd w nawet tak krótkim czasie – biorąc pod uwagę wielowiekową historię diecezji płockiej – doczekaliśmy się również zmian w gronie płockiego episkopatu. Od 2016 r. diecezja płocka posiada kolejnego biskupa pomocniczego – Mirosława Milewskiego, a od 2022 r., kiedy dotychczasowy jej pasterz, biskup Piotr Libera, złożył rezygnację z posługi biskupa płockiego, papież Franciszek po kilkumiesięcznym okresie sedewakancji mianował kolejnego ordynariusza płockiego, biskupa Szymona Stułkowskiego, którego uroczysty ingres do katedry na Wzgórzu Tumskim w Płocku miał miejsce w listopadzie minionego roku. Jest więc rzeczą zrozumiałą, że wspomniane tu wydarzenia oraz biskupi musieli zostać uwzględnieni w niniejszym wydaniu naszej pracy, zarówno w biogramach już wcześniej opublikowanych, jak i w tych nowych.
Niniejsze opracowanie, choć bazuje na badaniach i publikacjach naukowych wielu autorów, napisane zostało w formie dość przystępnej. Stąd zrezygnowano z typowej narracji naukowej na rzecz przekazu wiedzy historycznej, wyłożonej szerokim kręgom odbiorców, a zwłaszcza tym, których pasją jest zgłębianie wielowiekowej historii Kościoła płockiego i jego pasterzy. Autorzy nie chcieli też obciążać Czytelników zbyt obfitą literaturą przedmiotu, ograniczając się do pozycji najważniejszych, zaznaczając jednocześnie przy każdym biogramie, gdzie można znaleźć inne prace na temat danego biskupa. Pierwszą część, obejmującą okres od początku dziejów diecezji do przełomu XV i XVI w. opracował Leszek Zygner. On również jest autorem biogramów biskupów pomocniczych tego okresu. Dalsze biogramy biskupów ordynariuszy począwszy od biskupa Erazma Ciołka aż do czasów obecnych, a także biogramy biskupów pomocniczych tego okresu, opracował ks. Michał Marian Grzybowski.
z Wprowadzenia
